خانه جاذبه

در استان مازندران صنایع‌دستی معروف و سنتی تولید می‌شود که بافت گلیچه، شمد و ملحفه، سفالگری، محصولات و صنایع چوبی، حصیربافی و دیگر صنایع جزئی از این چرخه بزرگ هستند. لازم است بدانید که هنرهایی مثل قالی‌بافی و گلیم‌بافی صنایع‌دستی مختص مازندران نیست، اما در این استان هم یافت می‌شود.

در کنار صنایع دستی، خرید سوغات‌ مازندران هم بخشی جدانشدنی از تجربه سفر شما به این منطقه است. از عسل مرکبات تا خشکبارهای فراوان و ترشی‌های محلی، هر یک از این سوغات به شما لذت خاصی از سفر را منتقل می‌کنند.

در ادامه به بررسی بعضی از سوغات و صنایع‌دستی مازندران می‌پردازیم تا در سفر به این استان بتوانید از تمام جنبه‌های گردشگری این منطقه لذت ببرید. اگر دوست دارید با اجاره اقامت گلمپینگ در کلاردشت مازندران راهی این استان شگفت‌انگیز شوید پیشنهادهای زی گلمپینگ را از دست ندهید. برای آشنا شدن با سوغات و صنایع دستی مازندران با ما همراه باشید.

سوغات خوراکی مازندران

شیرینی‌های مازندران

آغوزنون: شیرینی خوشمزه‌ای که مخصوص جشن‌های مازندرانی‌هاست و زنان خانه‌دار مازنی، آن را برای جشن شب یلدا هم می‌پزند تا به همراه دیگر تنقلات، در این شب باستانی روی سفره بگذارند. دو روش پخت برای این شیرینی وجود دارد. به یک نوع آن، کنجی یا آغوزنون می‌گویند و دیگری پیس‌گِنده نام دارد که آن را به صورت خام می‌خورند.

پشت زیک: شیرینی لذیذ و خوش رنگ و بویی که آن را با نام سوهان کنجدی بهتر می‌شناسند و نام پشت زیک با الهام از پرنده‌ای به اسم زیک انتخاب شده است. این شیرینی با استفاده از کنجد، شکر، گردو، عسل، کره، هل و زعفران پخته می‌شود و معمولا آن را به همراه چای داغ در زمستان می‌خورند.

رشته به رشته: مازندرانی‌ها از ترکیب موادی مثل گردو، رشته تهیه شده از آرد برنج، خاک قند، هل و روغن، این خوراکی خوشمزه را درست می‌کنند. در این نوع شیرینی، برنج را بعد از خیساندن، آرد و با آب خمیر می‌کنند. زنان مازندرانی روی ظرف را به کمی زرده تخم‌ مرغ و کره آغشته کرده و خمیر را به شکل رشته بر روی آن می‌ریزند. بر روی این رشته پس از سرخ شدن، پودر قند و هل کوبیده یا گردو می‌ریزند و نوش جان می‌کنند.

برنجک: این شیرینی با برنج درست می‌شود و به آن بهاردانه هم می‌گویند. در استان مازندران برنجک در مجالس و مهمانی‌ها به چشم می‌خورد و رنگ و بوی خاصی به مراسم می‌بخشد. برنج، آب، شکر (در بعضی موارد عسل)، آبلیمو و روغن مواد اولیه برای تهیه این شیرینی خوشمزه هستند.

ماهی و خاویار

در سفر به مازندران، صبح‌های زود سری به بازار محلی در مازندران بزنید تا بتوانید ماهی‌های تازه مثل ماهی سفید، قزل‌آلا، ماهی آزاد یا سالمون، اردک ماهی، ازون برون، سوف، کیلکا و... را تهیه کنید.

بیش از ۹۰ درصد خاویار جهان از دریای خزر به دست می‌آید. اصلی ماهیان خاویاری دریای خزر عبارتند از: فیل‌ماهی، تاس ماهی روسی یا چالباش، تاس‌ماهی ایرانی یا قره‌برون، ماهی شیب و ماهی ازون‌برون و...

نان های معروف مازندران

نان ییلاقی: این خوراکی که اکثرا آن را با نام نان کوهی هم می‌شناسند، یکی از شیرینی‌های سنتی آمل است و مزه‌ای مثل نان شیرمال دارد. پخت این شیرینی مخصوص ماه مبارک رمضان است. آرد، تخم‌مرغ، مایه خمیر، شکر، ماست یا شیر، روغن یا کره، آب و نمک موادی هستند که برای تهیه نان کوهی استفاده می‌شوند و مواد میانی آن هم رازیانه، هل، گردو، کنجد، زرده تخم‌مرغ و شکر است.

نان قتلمه: مازندرانی‌ها موقع افطار در ماه مبارک رمضان این نان خوشمزه را نوش جان می‌کنند. برای تهیه این نان، شیر، تخم مرغ، خمیر مایه فوری، آرد سفید، شکر و نمک را با هم مخلوط کرده و پس از سرخ کردن بر سر سفره می‌آورند.

صنایع دستی مازندران

حصیربافی

در غرب استان مازندران، حصیربافی بیش از هر نقطه دیگری رواج دارد. هنرمندان با استفاده از گیاهان خودرو در باتلاق‌ها مانند «گاله» و «واش» و به کارگیری چوب و نی و علف‌هایی به نام «وران» و «سازیر»، سبد، زنبیل، زیرانداز و... تولید می‌کنند.

لاک تراشی

لاک تراشی هنری است که بیشتر در مناطق جنگلی رواج دارد و در تولید لوازم چوبی، ریشه و تنه درختان تراش داده می‌شوند. افرا، راش، ملج، توسکا، ممرز، شمشاد، نم‌دار و انجیلی از درختانی هستند که چوب‌شان مناسب کار لاک تراشی است.

نمدمالی

نَمَد، زیراندازی سنتی است که در فرآیند نمدمالی و با استفاده از پشم تولید می‌شود. نمد مالی در بیشتر مناطق مازندران انجام می‌شود؛ اما در منطقه کجور و روستاهای اطراف رامسر بیشتر رواج دارد.

موج بافی

موج، نام دستبافته‌ای پشمی است که با نام‌های «رختخواب پیچ» و «ایزار» هم شناخته می‌شود. این دستبافته نرم و سبک است و استحکام زیادی دارد. «چادر شب» هم بافتی شبیه به موج دارد و دارای کاربردهایی شبیه به آن است. این نمونه از صنایع دستی مازندران بیشتر در منطقه کجور رواج دارد.

سفالگری

اهالی مازندران هم مانند بسیاری دیگر از نقاط ایران، از قدیم الایام به ساخت سفال در منازل خود مشغول بودند چرا که دسترسی آنها به خاک رس آسان است. هنرمندان مازندرانی در حال حاضر در کارگاه‌های کوچک و بزرگ خود برای توسعه گردشگری خلاق، به ساخت و پخت ظروف سفالی مشغولند و هنرهای زیبای خود را در نمایشگاه‌های صنایع دستی مازندران برای فروش عرضه می‌کنند. کلاگر در جویبار یکی از مراکز ساخت یکی از مهمترین صنایع دستی شمال یعنی سفال در مازندران است.

چنته

چنته نام یک کیف دسته دار است که با طی مراحلی شبیه جاجیم بافی، تولید می‌شود. روستای لفور از توابع سوادکوه از مراکز تولید چنته است و چنته لفور شهرت بسیاری دارد. چنته مانند جاجیم بافته می‌شود و در آخر پس از دوردوزی، آن را با مهره تزیین می‌کنند.

جوراب‌بافی

روستای «صالحان» از مراکز جوراب‌بافی در مازندران است. در بافت جوراب از پشم استفاده می‌شود و جوراب چکمه‌ای یا گردن بلند و گردن کوتاه از انواع جوراب‌های تولیدی استان به شمار می‌روند.

جاجیم بافی

روستای متکازین از توابع بهشهر، آلاشت سواد کوه، کجور، نوشهر و کلاردشت از مراکز بافت جاجیم در استان مازندران هستند. این دستبافته به عنوان زیرانداز، پشتی، سجاده، رختخواب‌پیچ، مفرش، رویه کرسی و.. استفاده می‌شود. از جمله نقوش مورد استفاده در جاجیم مازندران چهار گل، خشتی، پنجه‌ای، گل آفتابگردان، آفتاب تیره و... هستند.

قالی بافی

فرش کلاردشت، فرشی است که کمتر کسی آن را می‌شناسد و به دلیل درشت‌بافت بودن به قالی خرسک هم مشهور است. معروف‌ترین قالی کلاردشت به روستای مکارود تعلق دارد و نقش جنگلی، صندوقی، رودبارکی، مجمه‌ای، گل سینی، عینکی، چخماقی، رسولی، شمله و... از نقوش مورد استفاده در آن هستند. به هنگام سفر به این روستای ییلاقی در کلاردشت برای کمپینگ در طبیعت، می‌توانید با راهنمایی گرفتن از جامعه محلی، این فرش کمیاب و صادراتی را تهیه کنید.

از کدام بازارها و مراکز خرید سوغات و صنایع دستی مازندران را بخریم؟

در استان مازندران به علت رفت و آمد زیاد گردشگر و مسافر از تمام شهرهای اطراف و البته وجود توریست‌های خارجی در تمام مناطق؛ فروشگاه‌ها، بازارهای سنتی، دست‌فروش‌های متعدد، مراکز خرید طبقاتی، مجتمع‌های تفریحی و جمعه بازارهایی وجود دارد که نیاز هر فرد بومی یا مسافری را برآورده می‌کند و به عنوان یک مرکز برای خرید سوغاتی مازندران و یا نیازهای روزمره کاربرد دارند. در ادامه برخی از بازارهای مهم و معروف مازندران را که جایگاه خوبی برای خرید سوغاتی است، به شما معرفی خواهیم کرد.

بازار ترکمن‌ها در شهر ساری

از بهترین بازارها برای خرید سوغات و صنایع دستی مازندران آن‌ هم در شهر ساری بازار ترکمن‌ها است. بازار ترکمن‌ها یک بازار معروف و شناخته شده است که برای خرید انواع لباس و سوغاتی‌های ماندگار و صنایع‌دستی مناسب اختصاص دارد.

بازارهای محلی و هفتگی در شهر رامسر

رامسر یکی دیگر از شهرهای پر رفت‌وآمد در استان مازندران از نظر گردشگر و مسافر است. به همین دلیل هم یکی از بهترین مراکز خرید مازندران بازارهای محلی است که در این شهر وجود دارند و آن‌قدر از لحاظ تنوع و کیفیت بالا هستند که هرکسی را تشویق به خرید می‌کنند.

بازار روز نوشهر

می‌توانید برای خرید سوغات مازندران از معروف‌ترین و بهترین مراکز خرید آن، یعنی بازار روز نوشهر دیدن کنید. در این مکان می‌توانید انواع صنایع‌دستی، خوراکی‌های محلی، انواع ترشی‎جات، سبزی‌جات تازه، مواد غذایی دریایی و سایر موارد را تهیه کنید.

سخن پایانی

با هم مروری داشتیم بر سوغات و صنایع دستی مازندران که بازدید کردن و خرید شما از بین این محصولات و کالاها، به حفظ گردشگری پایدار کمک خواهد کرد. شما با خرید و یا صرفا دیدن کردن از بازارهای محلی مازندران، حامعه محلی را تشویق به حفظ و توسعه فرهنگ بومی‎شان می‌کنید.

سوالات متداول

ناشناخته‌ترین صنایع دستی مازندران چیست؟

قالی کلاردشت.

شهر ملی جاجیم کجاست؟

روستای آلاشت.

چنته چیست؟

چنته یا توبره نوعی کیف دسته‌دار است که مراحل تولید آن به مراحل تولید جاجیم شباهت زیادی دارد.