تفاوت اکوتوریسم و طبیعت گردی
فعالیت‌های تفریحی، ورزشی و تجربه‌ای که طبیعت را به عنوان جاذبه اصلی سفر در نظر می‌گیرد، باید تفکری را در مورد حفظ و صیانت از محیط زیست و تنوع زیستی موجود در آن بیدار کند. اما این آگاهی در همه انواع طبیعت گردی اتفاق نمی‌افتد و کاربران (ماجراجو یا گردشگران) برای مثال در اکوتوریسم یا گردشگری بوم گردی، این گونه فعالیت‌ها را بروز می‌دهند و اثرات و ردپایی را که انسان در طبیعت ایجاد می‌کند را به حداقل می‌رسانند.
آیا تا به حال یک سفر بوم گردی را انتخاب کرده‌اید؟ یا خدمات گردشگری را با شعار [eco] تجربه کرده‌اید؟ و یا واضح‌تر بپرسیم؛ حتی انگیزه‌ای جز "لذت بردن" در سفر را داشته‌اید؟
در توضیح تفاوت اکوتوریسم و طبیعت گردی می‌توانیم بگوییم که هر دو شامل بازدید از جاذبه‌های طبیعی می‌شوند، اما از نظر هدف و فعالیت‌های ارائه شده بین این دو تفاوت وجود دارد. اکوتوریسم سفر مسئولانه‌ای است که با حفظ محیط زیست و احترام به فرهنگ مردم محلی انجام می‌شود. اما طبیعت گردی تنها در سفر به مکان های دیدنی و عمدتا برای لذت بردن از زیبایی طبیعت خلاصه می‌شود. بنابراین، فرق اکوتوریسم و طبیعت گردی در قصد اکوتوریسم برای حفظ طبیعت است.
بنابراین، خواه شما یک ماجراجو باشید یا ورزشکار در طبیعت، یا نظاره‌گر جانوران و گیاهان، یا علاقمند به گلمپینگ یا کمپینگ در طبیعت، یا توریستی که اسیر زیبایی‌های طبیعی شده‌اید، چه برای استراحت، اندیشیدن و چه برای گذراندن اوقات فراغت، از شما دعوت می‌کنیم در آنچه در ادامه آورده شده است، تامل کنید.
در ادامه مطلب از زی گلمپینگ، تفاوت مفهومی بین اکوتوریسم و طبیعت گردی را شناسایی می‌کنیم. به طور خلاصه باید بدانیم که اکوتوریسم می‌تواند بخشی از طبیعت گردی باشد.
اکوتوریسم چیست؟
اکوتوریسم، سفر مسئولانه به مناطق طبیعی که هدف آن حفظ محیط زیست بوده، از نظر اجتماعی و اقتصادی به رفاه مردم محلی اهمیت می‌دهد و دانش و درک گردشگران را از طریق آموزش در مسیر، ارتقا می‌دهد. (منبع: شبکه جهانی اکوتوریسم)
در حالی که اکوتوریسم تنها یکی از چندین زیرمجموعه مختلف گردشگری پایدار است، اما بیشتر به رسمیت شناخته شده است. از آنجایی که اکوتوریسم عمدتا بر تجربه و یادگیری در مورد طبیعت تمرکز دارد، باید به گونه ای مدیریت شود که به حفاظت از همان مناطق کمک کند.
به عنوان مثال، پالائو در جنوب اقیانوس آرام از همه بازدیدکنندگان می‌خواهد که قبل از ورود به کشور، یک تعهد زیست محیطی را امضا کنند و بگویند به گونه‌ای عمل خواهند کرد که هم از نظر زیست‌محیطی و هم از نظر فرهنگی به خاطر نسل‌های آینده پالائوس‌ها مسئول باشد. در آفریقا، بسیاری از دولت‌ها از پارک‌های ملی و ذخایر طبیعی محافظت می‌کنند که برای جوامع محلی درآمد ایجاد می‌کند و در عین حال برخی از نمادین‌ترین حیات‌وحش و اکوسیستم‌های جهان را از انقراض محافظت می‌کنند. به نوبه خود، گردشگری مبتنی بر طبیعت مشاغل بی‌شماری ایجاد می‌کند و برای کمک به مدیریت این مناطق حفاظت‌شده کمک مالی می‌کند.
فواید اکوتوریسم
برنامه‌های اکوتوریسم تلاش می‌کنند تا جنبه‌های منفی گردشگری سنتی را به حداقل برسانند و با ایجاد آگاهی و احترام فرهنگی و زیست‌محیطی، تجربه‌ای مثبت برای بازدیدکنندگان و میزبانان فراهم کنند. مزیت دیگر این است که با برنامه‌ریزی برای اهداف حفاظتی در اکوتوریسم، برای جوامع میزبان و همچنین سازمان ها و مقامات مدیریت مناطق طبیعی، منافع اقتصادی ایجاد می‌شود. این منافع اقتصادی شامل ایجاد فرصت های شغلی و درآمدی جایگزین برای جوامع محلی است. از همه مهم‌تر، آگاهی گردشگران و مردم محلی نسبت به حفاظت از سرمایه های طبیعی و فرهنگی ارتقا پیدا می‌کند. (منبع: سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل یا UNWTO)
طبیعت گردی چیست؟
طبیعت گردی اصطلاح گسترده‌ای است که در واقع تمام انواع تجربیات گردشگری را با محوریت محیط‌های وحشی یا طبیعی پوشش می‌دهد. (منبع ACS Distance Education)
بنابراین گردشگری مبتنی بر طبیعت می‌تواند شامل فعالیت‌های تفریحی و مصرف‌گرایانه، گردشگری ماجراجویانه و همچنین فعالیت‌های غیرمصرف‌گرا باشد که به نوبه خود می‌تواند شامل اکوتوریسم و گردشگری حفاظتی باشد.
اصول اکوتوریسم
کسانی که فعالیت‌های اکوتوریسمی را اجرا می‌کنند، در آن شرکت می‌کنند و به بازار عرضه می‌کنند، باید اصول اکوتوریسم زیر را رعایت کنند:
- اثرات فیزیکی، اجتماعی، رفتاری و روانی را به حداقل برسانید.
- ایجاد آگاهی و احترام محیطی و فرهنگی
- ارائه تجربیات مثبت هم برای بازدیدکنندگان و هم برای میزبان
- ارائه مزایای مالی مستقیم برای حفاظت از منابع طبیعی
- ایجاد منافع مالی هم برای مردم محلی و هم برای صنعت خصوصی
- به رسمیت شناختن حقوق و باورهای معنوی مردم بومی منطقه
(منبع: انجمن بین المللی اکوتوریسم)
بنابراین، تفاوت بین اکوتوریسم و طبیعت گردی چیست؟
تفاوت در تعریف
اکوتوریسم به سفر مسئولانه به مناطق طبیعی اشاره دارد که محیط زیست را حفظ می‌کند، رفاه مردم محلی را تقویت کرده و شامل تفسیر و آموزش می‌شود. فرق اکوتوریسم و طبیعت گردی در این است که طبیعت گردی می‌تواند به هر نوع سفری در طبیعت به عنوان مقصد یا کانون اشاره کند.
تفاوت در اهمیت حفاظت
دغدغه اصلی برنامه اکوتوریسم حفظ طبیعت است، اما گردشگران در برنامه‌های گردشگری طبیعت به اندازه مورد انتظار، دغدغه حفاظت از منابع طبیعی را ندارند.
تفاوت در فعالیت‌ها
برنامه‌های اکوتوریسم فعالیت های آموزشی زیادی دارند، در صورتی که برنامه‌های گردشگری طبیعت ممکن است فعالیت‌های تفریحی زیادی داشته باشند.
آسیب به محیط زیست
برنامه‌های اکوتوریسم تلاش می‌کنند کمترین آسیب را وارد کنند و از روش‌هایی مانند استفاده مجدد و بازیافت، کمپوست‌سازی و کاهش اثر کربن استفاده کنند. اما در طبیعت گردی ممکن است تلاشی برای به حداقل رساندن آسیب گردشگری نداشته باشد.
برزیل؛ یکی از معروف‌ترین مقاصد اکوتوریسم
برزیل یکی از برترین مقاصد اکوتوریسمی در جهان است. مناظر وصف ناپذیر آن که با صخره‌ها، کوه‌ها، غارها، رودخانه‌ها، آبشارها، سواحل و تنوع زیستی غنی شناخته شده است، سالانه حدود 1 میلیون مسافر را به این کشور جذب می‌کند و درآمد تخمینی 70 میلیون دلار آمریکا در سال ایجاد می‌کند. و از 35 کانون تنوع زیستی پراکنده در سراسر سیاره، دو مورد در اینجا متمرکز شده‌اند (Cerrado و جنگل اقیانوس اطلس). به عبارت دیگر، ما جاذبه‌های زیادی داریم و باید از گردشگری مسئولانه و گردشگری پایدار استفاده کنیم تا با آموزش محیط زیست، بازدیدکنندگان صرف را به حفاظت‌کنندگان تبدیل کنیم.
انواع فعالیت‌های اکوتوریسم یا بوم گردی
ما اکوتوریسم را تعریف کردیم، اما این نوع از گردشگری پایدار در دنیای واقعی چگونه است؟ راه‌های مختلفی برای لذت بردن از گردشگری مسئولانه وجود دارد و در اینجا چند نمونه از فعالیت های اکوتوریسم آورده شده است:
مشاهده حیات وحش: مشاهده حیوانات در زیستگاه طبیعی آنها. این شامل تماشای پرندگان، تماشای نهنگ و سافاری است. تماشای حیات وحش از این طریق به آموزش بازدیدکنندگان در مورد تاثیر تغییرات آب و هوا بر اکوسیستم‌ها و عادات حیات وحش کمک می‌کند و در عین حال به تامین بودجه اقدامات حفاظتی ضروری مناطق طبیعی کمک می کند.
پیاده‌روی: کاوش در مناطق طبیعی با پای پیاده. این یک نوع سفر کم تاثیر است که به طور ایده‌آل بدون استفاده از ماشین یا مصرف گازهای گلخانه‌ای انجام می‌شود. این شامل فعالیت‌هایی از مسیرهای کوتاه طبیعت تا سفرهای چند روزه است. با استفاده از مسیرهای مشخص شده، هیچ اثری از خود به جای نخواهید گذاشت. در نتیجه پیاده‌روی می‌تواند راهی عالی برای کاوش با کمترین تاثیر باشد.
داوطلبانه: کمک به تلاش‌های حفاظتی مانند احیای زیستگاه، نظارت بر حیات‌وحش و پاک‌سازی راهی عالی برای دیدن سایر نقاط جهان و ایجاد تاثیر مثبت در میان جوامع و محیط‌ها است. به عنوان مثال می‌توان به پروژه‌هایی مانند حفاظت از لاک‌پشت‌های دریایی، احیای جنگل‌های بارانی و حمایت از پناهگاه‌های حیات وحش اشاره کرد.
بازدیدهای پژوهشی و آموزشی: فرصت‌های یادگیری با تمرکز بر محیط طبیعی، فرهنگ و تاریخ یک منطقه. این شامل تورهای بوم گردی، کارگاه‌های آموزشی، دوره‌های میدانی و برنامه‌های علمی شهروندی است.
کلام آخر
آژانس‌های گردشگری گاهی اوقات از این اصطلاحات به‌طور غیرصادقانه استفاده می‌کنند تا از حرکت رو به رشد مسافران با وجدان بهره اقتصادی ببرند، بدون اینکه واقعا سیاست‌های مسئولیت‌پذیری از نظر زیست‌محیطی یا اجتماعی داشته باشند. در اینجا، ما امیدواریم که توانسته باشیم معنای واقعی این اصطلاحات را روشن کنیم.
سوالات متداول
آلاسکا، قطب جنوب، هیمالیا، کنیا، کاستاریکا، دومینیکا، نروژ، کوه‌های آبی در استرالیا، جنگل های بارانی آمازون و آب‌دره‌های نروژ.
نه لزوما. گردشگرانی که از مقاصد طبیعی دیدن می‌کنند ممکن است توجهی به حفظ طبیعت نداشته باشند. این نوع برنامه‌های گردشگری شامل فعالیت های تفریحی زیادی است که هیچ ارتباطی با آموزش هم‌زیستی با طبیعت ندارد.
در صورت نظارت سازمان‌های مسئول، بودجه اکوتوریسم مستقیما به روشی پایدار به سمت حفاظت از مناطق طبیعی، زیستگاه‌ها و حیات‌وحش می‌رود. اکوتوریسم همچنین به گردشگران در مورد مسائل زیست محیطی آموزش می‌دهد و ارتباط آنها با طبیعت را تقویت می‌کند.
در حالی که هر سفر طبیعت گردی می‌تواند مزایای کلی مانند آرامش و سلامتی را به همراه داشته باشد، اکوتوریسم این اثرات را از طریق ارتباطات خاص با طبیعت تقویت می‌کند.